Kalendarium konfliktu
KALENDARIUM DESTRUKCJI
1981
Prowincja Kosowo otrzymuje szeroką autonomię (Status Republiki Federacyjnej). Jednak mieszkańcom Kosowa to nie wystarczyło. Albańczycy zaczęli domagać się Niepodległości. Pan Denaci oświadczył że wojsko kosowskie (albańskie) odbierze prowincję Federacji Jugosłowiańskiej.
1989-1990
Po zdławionych przez jugosłowiańską policję demonstracjach Albańczyków Kosowo utraciło status autonomicznej prowincji i zostało podporządkowane bezpośredniej administracji Belgradu.
Czerwiec 1991
Chorwacja i Słowenia ogłosiły deklarację niepodległości i wystąpiły z federacji Jugosławii, w odpowiedzi armia jugosłowiańska zaatakowała Słowenię i wycofała się po 10 dniach wojny.
Lipiec 1991
Starcia w Chorwacji pomiędzy wspieranymi przez regularną armię jugosłowiańską Serbami a Chorwatami przerodziły się w regularną wojnę.
Luty 1992
Niepodległość ogłosiła Bośnia i Hercegowina, w odpowiedzi bośniaccy Serbowie utworzyli własne państwo; rozpoczęły się walki.
Kwiecień 1992
Bośniaccy Serbowie rozpoczęli oblężenie Sarajewa, stolicy Bośni i Hercegowiny.
Maj 1992
ONZ nałożyła sankcje na pozostałe w związku federacji Jugosławii Serbię i Czarnogórę oskarżając je o sprowokowanie wojny w Chorwacji i Bośni.
Styczeń 1993
Międzynarodowi mediatorzy Cyrus Vance i lord David Owen ogłosili plan podziału Bośni i Hercegowiny na 10 prowincji, za podstawę jego opracowania przyjęli aktualną mapę etniczną; plan został zaakceptowany przez rząd Bośni, odrzucili go bośniaccy Serbowie.
Marzec 1993
Na terenie bośniackiej Hercegowiny rozpoczęły się walki muzułmańsko-chorwackie; bośniaccy Chorwaci również zapragnęli wykroić w Bośni swoje własne państwo tzw. Herceg-Bośnię.
Kwiecień 1993
Rada Bezpieczeństwa ONZ ogłosiła sześć "stref bezpieczeństwa" dla bośniackich Muzułmanów: Sarajewo, Tuzla, Żepa, Gorażde, Bihać i Srebrenica.
Lipiec 1993
W Genewie zostało osiągnięte wstępne porozumienie w sprawie utworzenia na terenie Bośni i Hercegowiny trzech państw etnicznych: serbskiego, chorwackiego i muzułmańskiego; rozmowy załamały się po zerwaniu przez bośniackich Serbów rozejmu.
Luty 1994
Ponad 60 osób zostało zabitych a około 200 rannych, kiedy pocisk z moździerza trafił w targowisko w centrum Sarajewa; w parę dni później NATO nakazało bośniackim Serbom wycofanie ciężkiej artylerii ze wzgórz okalających Sarajewo, w przypadku nie wypełnienia warunków ultimatum Sojusz zagroził im atakami lotniczymi.
Marzec 1994
Rząd bośniacki i przedstawiciele bośniackich Chorwatów zaakceptowali wynegocjowane przez Amerykanów porozumienie pokojowe kończące wojnę muzułmańsko-chorwacką.
Maj 1994
Ogłoszony został kolejny międzynarodowy plan pokojowy zakładający podział Bośni i Hercegowiny; zaakceptował go rząd bośniacki, ale odrzucili bośniaccy Serbowie.
Maj 1995
W odpowiedzi na zignorowanie przez bośniackich Serbów ultimatum NATO dotyczącego wycofania ciężkiej artylerii z okolic Sarajewa, samoloty Sojuszu zaatakowały serbskie cele militarne na terenie Bośni; Serbowie zaś zbombardowali "strefy bezpieczeństwa" , w Tuzli w wyniku ataku moździerzowego zginęło ponad 70 osób.
Czerwiec 1995
Bośniaccy Serbowie zaatakowali i zdobyli Srebrenicę, ogłoszoną przez ONZ "strefą bezpieczeństwa".
Lipiec 1995
Bośniaccy Serbowie zaatakowali i zdobyli kolejną oenzetowską strefę bezpieczeństwa - Żepę, którą w popłochu opuściły tysiące mieszkańców.
Sierpień 1995
Armia chorwacka przeprowadziła błyskawiczną kontrofensywę i zajęła znajdujące się dotąd w rękach Serbów: Krajinę i część Sławonii; tysiące Serbów uciekło przed Chorwatami do Serbii; amerykańska dyplomacja rozpoczęła prace nad nowym planem pokojowym dla Bośni i Hercegowiny; samoloty NATO zaatakowały serbskie cele wojskowe na terenie Bośni.
Wrzesień 1995
Negocjatorzy uzgodnili podział Bośni i Hercegowiny na cześć chorwacko-muzułmańską oraz serbską tworzące jedno państwo; wojska muzułmańskie i chorwackie przeprowadziły kontrofensywę, odbijając z rąk Serbów część terytoriów na północy i zachodzie Bośni; NATO wstrzymało naloty po wycofaniu przez Serbów ciężkiej artylerii z okolic Sarajewa.
Listopad 1995
W wyniku rozmów pokojowych (uczestniczyli w nich prezydenci Chorwacji, Serbii i Bośni) w wojskowej bazie amerykańskiej w Dayton, w stanie Ohio w USA osiągnięte zostało porozumienie zakładające powstanie federacji muzułmańsko-chorwackiej i republiki serbskiej w Bośni i Hercegowinie oraz włączenie do Chorwacji pozostającej w rękach serbskich części Sławonii;Trybunał Międzynarodowy oskarżył przywódców bośniackich Serbów Radovana Karadżicia i generała Ratko Mladicia o zbrodnię ludobójstwa.
Jesień 1997
W stolicy Kosowa Prisztinie demonstrowali albańscy studenci domagając się przywrócenia albańskiego szkolnictwa, serbska policja brutalnie rozpędziła manifestantów. Straciła na popularności pozytywistyczna koncepcja pokojowego oporu i budowy niezależnego społeczeństwa w podziemiu, lansowana przez dotychczasowego duchowego przywódcę Albańczyków Ibrahima Rugovę, a coraz większe poparcie zaczęła uzyskiwać posługująca się hasłami nacjonalistycznymi UCK (Armia Wyzwolenia Kosowa).
1998
UCK zainicjowała działania zbrojne wymierzone w mieszkających w Kosowie Serbów i doprowadziła do powstania kontrolowanego przez bojowców UCK tzw. "wyzwolonego terytorium" na obszarze Drenicy; armia i policja jugosłowiańska rozpoczęła kontrofensywę przeciw partyzantom paląc domy i ostrzeliwując wioski, doszło do starć na granicy albańsko-serbskiej; UCK ogłosiła powszechną mobilizację oraz "stan wojenny", w lasach schroniły się tysiące uchodźców.
24 marca 1999
Po niepowodzeniu zainicjowanych przez polityków UE w zamku Rambouillet we Francji rozmów pokojowych pomiędzy Serbami a przywódcami kosowskich Albańczyków samoloty NATO rozpoczęły bombardowanie celów strategicznych w Jugosławii; Rosja zerwała współpracę z NATO. ONZ uznała interwencję NATO za uzasadnioną.
3 czerwca 1999
Jugosławia przyjęła plan pokojowy przedstawiony przez społeczność międzynarodową, który przewidywał: stacjonowanie w Kosowie międzynarodowych sił bezpieczeństwa pod auspicjami ONZ, położenie kresu przemocy i wycofanie armii jugosłowiańskiej, rozbrojenie UCK, zapewnienie uchodźcom bezpiecznego powrotu do domu, ustanowienie tymczasowego zarządu prowincji zgodnie z rezolucją ONZ oraz autonomię dla Kosowa z "zachowaniem terytorialnej integralności Jugosławii".
10 czerwca 1999
Armia jugosłowiańska rozpoczęła wycofywanie się z Kosowa a NATO zaprzestało ataków. Zakończyła się pierwsza w Europie wojna w obronie praw człowieka.
