Niechciane dziedzictwo
Do Jugosławii nikt teraz nie chce się przyznawać, stała się niewygodnym spadkiem po marszałku Josipie Broz-Tito. Nawet Serbowie, którzy na początku konfliktu z pasją oskarżali o demontaż federacji Chorwatów i Muzułmanów, wolą rozmawiać o Serbii niż o Jugosławii (choć tak przecież wciąż nazywa się ich okrojone, federacyjne państwo). To pojęcie zawiera w sobie całe zło, które spowodowało nieszczęścia i wojnę. Jest jak klątwa, którą Bóg rzucił na Bałkany.
Zachodowi niewątpliwie trudno było pożegnać się z ideą istnienia federacyjnego państwa południowych Słowian (tak tłumaczy się nazwa - Jugosławia). Dla aliantów Jugosławia, ich dziecko poczęte w czasie I wojny światowej i sojusznik podczas II wojny, była gwarantem stabilizacji na Bałkanach kanalizującym drzemiące tam konflikty.
Sama idea wspólnoty Słowian południowych (tzw. ruch iliryjski) zrodziła się w okresie romantyzmu. Po wyparciu z tych terenów wpływów Turcji i dostaniu się ich pod dominację Austro-Węgier, Serbów i Chorwatów połączyła orientacja antyhabsburska. Utworzenie silnego, zjednoczonego państwa Słowian południowych marzyło się wielu europejskim politykom. Celny strzał oddany przez Gavrilo Principa - radykalnego zwolennika idei federacji - do następcy tronu Austro-Węgier arcyksięcia Franciszka Ferdynanda przesądził w rezultacie o upadku c.k. monarchii. Wybuchła wojna; południowi Słowianie walczyli przy boku aliantów z państwami centralnymi. Wówczas emigracyjny działacze utworzyli w Londynie Komitet Jugosłowiański, który w 1917 roku zawarł układ z serbski rządem przebywającym wówczas na uchodźstwie na greckiej wyspie Korfu. Układ zakładał powstanie unii narodów: serbskiego, chorwackiego i słoweńskiego. W roku 1918 powstała Rada Narodowa Słoweńców Chorwatów i Serbów, która uchwaliła oderwanie się Chorwacji od Austro-Węgier i złączenie ziem południowych Słowian z królestwem Serbów pod berłem Karageorgieviciów.
Początkowo Jugosławia (do roku 1929 nazywana Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca) była państwem federalistycznym. Wkrótce jednak doszły do głosu centralistyczne dążenia serbskie, które spowodowały narastającą opozycję ze strony Chorwatów i Słoweńców. Pragnąc za wszelką cenę zachować jedność państwa król Aleksander zawiesił swobody konstytucyjne i wprowadził rządy dyktatorskie. W wyniku II wojny światowej do władzy w państwie doszli komuniści, którzy również uznali za swój cel zachowanie jedności Jugosławii.
