

TS-11 Iskra
Wprowadzenie do wyposażenia Wojsk Lotniczych samolotów odrzutowych wymusiło potrzebę zbudowania nowoczesnego samolotu szkolno-treningowego, dzięki któremu w porównaniu z nauką na samolotach tłokowych czas szkolenia ucznia uległby znacznemu skróceniu, co spowodowałoby obniżenie kosztów. Pozwoliłoby to również wyrobić u pilota od samego początku odruchy właściwe dla sterowania samolotem odrzutowym. Pomysł budowy nowoczesnego samolotu szkolno-treningowego w swoich założeniach obejmował stworzenie uniwersalnej nowej maszyny mającej jednocześnie cechy samolotu do szkolenia podstawowego, samolotu przejściowego i samolotu szkolno-bojowego. Taki samolot dawałby możliwość wszechstronnego przeszkolenia pilota na jednym typie maszyny. Zlecenie na opracowanie projektu wstępnego TS-11 Iskra, obejmujące wymagania taktyczno-techniczne określone przez Dowództwo Wojsk Lotniczych, otrzymało w 1957 roku biuro konstrukcyjne kierowane przez doc. inż. Tadeusza Sołtyka. Do końca 1959 r. wykonano projekt wstępny i konstrukcyjny, niezbędne makiety i przeprowadzono próby statyczne w Zakładzie Wytrzymałości (TK) Instytutu Lotnictwa wykonywane pod kierunkiem szefa Zakładu Wytrzymałości inż.Tadeusza Chylińskiego. Zbudowano 4 prototypy samolotu. Prototyp do prób statycznych, zmęczeniowych i rezonansowych oznaczony PR-01 był gotowy w marcu 1959 r. Jednocześnie z pracami nad projektem wstępnym Iskry przystąpiono w Instytucie Lotnictwa do opracowywania silnika do jego napędu SO-1(silnik odrzutowy 1, później otrzymał on kryptonim wojskowy – Kaszub).
Samolot w przedniej części był uzbrojony w działko NS-23 kal. 23 z możliwością wymiany na działko NR-23. Posiadał 4 węzły na podwieszane uzbrojenie. Max 4 x 100 kg bomb lub zasobniki z karabinami maszynowymi (Zeus-1) oraz uniwersalne zasobniki niekierowanych pocisków rakietowych klasy "powietrze-ziemia" Mars-4, lub zasobniki ZR-8 z bombami odłamkowymi.
TS-11 Iskra był produkowany w latach 1964-1987 w zakładach PZL Mielec. Łącznie wyprodukowano 400 egzemplarzy, z czego 50 wyeksportowano w latach 70. do Indii.
09 grudnia 2020 TS-11 zakończył służbę w Polskich Siłach Zbrojnych.





